تاثیر آلودگی هوا بر پوست چیست؟

آلودگی هوا اثرات ماندگاری بر محیط زیست و سلامتی ما دارد. امروزه می دانیم که منشا بسیاری از بیماری ها همین آلودگی مستمر هواست. اما آنچه که کمتر شناخته شده است، تاثیر آلودگی هوا بر پوست است، بسیاری از ما هنوز نمی دانیم که آلودگی هوا چقدر می تواند بر وضعیت پوست ما اثر بگذارد. تاثیر آلودگی هوا بر پوست چیست و چگونه می توانیم با آنها مبارزه کنیم؟ با ما همراه باشید تا به بررسی این موارد بپردازیم.

تاثیر آلودگی هوا بر پوست

افزایش آلودگی هوا در طول سال‌ها اثرات عمده‌ای بر پوست انسان داشته است. آلاینده های مختلف هوا مانند اشعه ماوراء بنفش، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای، ترکیبات آلی فرار، اکسیدها، ذرات معلق، ازن و دود سیگار بر روی پوست تأثیر می گذارند زیرا پوست بزرگترین و سطحی ترین عضو بدن انسان و اولین خط محافظتی در برابر عوامل استرس زای محیطی بیرونی است. آلاینده های هوا با ایجاد استرس اکسیداتیو به پوست آسیب می رسانند. اگرچه پوست انسان به عنوان یک سپر بیولوژیکی در برابر مواد شیمیایی پرواکسیداتیو و آلاینده های فیزیکی هوا عمل می کند، قرار گرفتن طولانی مدت یا مکرر در معرض سطوح بالای این آلاینده ها ممکن است اثرات منفی عمیقی بر روی پوست داشته باشد.

مکانیسم تاثیر آلودگی هوا بر پوست

شواهد علمی نشان می‌دهند که چهار مکانیسم وجود دارد که توسط آن، آلاینده‌های هوای محیط اثرات نامطلوبی بر سلامت پوست ایجاد می‌کنند: (الف) تولید رادیکال‌های آزاد، (ب) القای زنجیره التهابی و متعاقب آن اختلال در سد پوستی، (ج) فعال شدن گیرنده هیدروکربن آریل (AhR)، و (د) تغییرات در میکروبیوم پوست.

• تولید رادیکال‌های آزاد

ازن در لایه های بالایی جو با فیلتر کردن اشعه ماوراء بنفش خورشیدی اثرات محافظتی دارد. اما در لایه های پایینی جو پیامدهای سمی برای پوست دارد. ازن یک ترکیب بسیار واکنش‌پذیر است که رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند و آنتی‌اکسیدان‌ها را در اپیدرم از بین می‌برد. قرار گرفتن در معرض دوزهای فزاینده ازن منجر به کاهش ویتامین C و E، آسیب اکسیداتیو به لایه شاخی پوست و آسیب به چربی پوست می‌شود.

• القای زنجیره التهابی و متعاقب آن اختلال در سد پوستی

مطالعات متعدد نشان می دهند که آلودگی هوا باعث التهاب می شود. سیتوکین ها و اینترلوکین ها پروتئین های کوچکی هستند که یک واسطه پیش التهابی سیستم ایمنیمی باشند. تماس مکرر و طولانی مدت با غلظت های مختلف انواع آلاینده ها افزایش قابل توجهی در تولید اینترلوکین ها و سایر فاکتورهای التهابی را موجب می شود. همین طور ذرات غبار و فلزات سنگین بیان ژن سیتوکین های پیش التهابی را در سلول های اپیدرمی انسان افزایش می دهند.

انواع آلاینده ها موجب اختلال در ترشح پروتئین های موثر در تنظیم هیدراتاسیون پوست و قرنیه‌سازی لایه شاخی می شوند. در مجموع، مطالعات نشان می دهند که آلودگی هوا باعث ایجاد حالت پیش التهابی در اپیدرم می شود که ممکن است تمایز اپیدرمی را تغییر دهد و در نتیجه بر سد ایمنی پوست تأثیر بگذارد.

• فعال شدن گیرنده هیدروکربن آریل (AhR)

AhR یک فاکتور رونویسی ژن است که در انواع مختلف سلول های پوست یافت می شود و تکثیر سلولی و التهاب را تنظیم می کند. انواع آلاینده های هوا موجب اختلال در روند صحیح این فاکتور می شوند و امکان ایجاد ضایعات التهابی پوست، ایجاد بثورات پوستی شدید، خارش و التهاب شبیه درماتیت آتوپیک سوند.

• تغییرات در میکروبیوم پوست

پوست دارای میکروبیوم خود است که می تواند انواع از باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها را داشته باشد. این میکروارگانیسم ها ضروری هستند و به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با مواد مضر کمک می کنند و آن را نسبت به خطرات احتمالی آگاه می کنند. ولی تعادل میکروبیوم برای تضمین سلامت پوست ضروری است و عواملی مانند آلودگی هوا می تواند اندازه و تنوع آن را مختل کند و رشد بیش از حد باکتری های مضر را موجب شود. ذرات آلودگی هوا می توانند منافذ پوستی را مسدود کنند و باکتری های مضر را درون آنها به دام بیاندازند. میکروبیوم مختل شده می تواند منجر به آسیب سد پوستی شود. سد پوستی خود یک لایه محافظ در مقابل انواع آلرژن های خارجی است.

بیماری های پوستی ناشی از تاثیر آلودگی هوا بر پوست

دامنه گسترده تری از عوارض را می توان در تاثیر آلودگی هوا بر پوست مشاهده از جمله کم آبی و خشکی پوست، اختلال در میکروبیوم پوست، آسیب به سد پوستی، خارش، اگزما، پیری زودرس و سرطان پوست. آلودگی هوا می تواند باعث بدتر شدن عارضه های پوستی موجود مانند آکنه، درماتیت تماسی، اگزما و پسوریازیس شود.
نشان داده شده است که آکنه، هایپرپیگمانتاسیون، درماتیت آتوپیک و پسوریازیس تحت تاثیر آلودگی هوا هستند. همان طور که قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش با پیری پوست و سرطان های پوست مرتبط است. دود سیگار به پیری زودرس و افزایش بروز پسوریازیس، آکنه و سرطان های پوست کمک می کند. همچنین آلودگی هوا در بیماری های پوستی آلرژیک مانند درماتیت آتوپیک و اگزما نقش دارد. هیدروکربن های پلی آروماتیک با پیری بیرونی پوست، تغییر رنگدانه ها، سرطان ها و جوش های آکنه ای شکل مرتبط هستند. ترکیبات آلی فرار با درماتیت آتوپیک مرتبط هستند.

مبارزه با آلودگی هوا

چگونه از تاثیر آلودگی هوا بر پوست جلوگیری کنیم؟ یکی از موثرترین راه ها کاهش آلودگی و بهبود کلی کیفیت هوا خواهد بود. اما اقدامات فوری تر شامل نظارت بر کیفیت هوا و ماندن در محیط های داخلی زمانی که سطح آلودگی بیش از حد است؛ می باشد. علاوه بر این، استفاده از محصولات حاوی آنتی اکسیدان‌ها مانند ویتامین‌های C، E و B3 می‌تواند حضور رادیکال‌های آزاد مضر را کاهش داده و اثر آلودگی را بر روی پوست کاهش دهد. هر گونه مراقبت از پوست باید با ضد آفتاب با طیف گسترده ترکیب شود، که مانع از اشعه های مضر UVA و UVB می شود.

مراقبت از پوست برای کاهش تاثیر آلودگی هوا بر پوست

با توجه به افزایش سطح آلودگی هوا و اثرات مضر آن بر روی پوست، توصیه می شود از راهکارهایی برای کاهش آلودگی هوا استفاده شود. این نکات را حتما در برنامه روزانه خود برای مراقبت از پوست خود قرار دهید:

• هیدراته کنید؛ مقدار زیادی آب بنوشید، این کار به سم زدایی و دفع سموم کمک می کند.
• از کرم ضد آفتاب استفاده کنید یا از یک رژیم مراقبت از پوست (سرم یا مرطوب کننده روزانه) پیروی کنید تا لایه‌های محافظتی در قسمت بالایی ایجاد کنید زیرا از پوست در برابر آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش محافظت می‌کند و همچنین ذرات دود را به دام می‌اندازد و از نفوذ این مواد شیمیایی مضر به عمق پوست جلوگیری می‌کند. صورت را با آب سرد بشویید، از یک شوینده صورت غیر لایه بردار استفاده کنید تا آلودگی از روی صورت پاک شود.
• روزانه اسکراب کنید؛ اگر هر روز فقط 10 ثانیه اسکراب کنید، به بهبودی پوست شما کمک می کند و از اثرات بد آلودگی التیام می یابد. می توانید در منل ماسک صورت خانگی با انواع نرکیبات طبیعی درست کنید مانند اسکراب خانگی با شکر، عسل و لیمو که دو بار در هفته استفاده می شود. آلودگی لایه ای از مواد شیمیایی ایجاد می کند که منجر به التهاب می شود. بنابراین پاکسازی صبح و شب یکی از ضروریات مراقبت از پوست است. در صورت نیاز، مخصوصاً در شب، پاکسازی، دوبار پاکسازی یا حتی پاکسازی سه گانه را انجام دهید تا بقایای آلودگی از روی پوست پاک شود.
• مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها و استفاده از ماسک های حاوی این مواد و انواع ویتامین ها را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ماسک های سرشار از آنتی اکسیدان ها، رادیکال های آزاد را دفع می کند، پوست را سم زدایی می کند و تغذیه عمیق و درخشندگی سالم پوست را فراهم می کنند.
• از تاثیر ماساژ با انواع روغن های گیاهی مانند روغن بادام، نارگیل و اسطوخودوس غافل نشوید. همین استفاده از بخار آب برای پاکسازی پوست یک روش عالی است.
• پاکسازی عمیق موجب رفع آسیب های ناشی از آلاینده ها می شود؛ با استفاده از مواد طبیعی مکررا پاکسازی پوست را انجام دهید.
• پوست خود را مرطوب کنید؛ آلودگی هوا پوست را تیره و کدر می کند. از این رو، استفاده از مرطوب کننده ها برای تغذیه پوست توصیه می شود. استفاده از انواع مرطوب کننده ها را فراموش نکنید.
• روغن زیتون یک ماده طبیعی دارای اثرات بسیار عالی برای محافظت از پوست در مقابل آلودگی است، دارای محتوای بالایی از ویتامین E و آنتی اکسیدان است که به بازسازی سلولی کمک می کند و به کاهش ظاهر آسیب ها کمک می کند.

جمع بندی تاثیر آلودگی هوا بر پوست

آلودگی هوا بر سلامت پوست تأثیر دارد. در حال حاضر، دانش ما در مورد تاثیر آلودگی هوا بر روی پوست محدود است. با توجه به روند رو به افزایش شهرنشینی و افزایش آلودگی هوا در شهرهای سراسر جهان، تحقیقات فوری برای درک مکانیسم هایی که آلاینده های هوا از طریق آنها اثرات مخربی را اعمال می کنند، مورد نیاز است. در نهایت، به دلیل کمبود شواهد علمی، در حال حاضر هیچ دستورالعمل مشخصی برای محافظت از پوست در برابر آلودگی هوا وجود ندارد. علاوه بر کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، استراتژی‌های حفاظتی بالقوه باید بر ترمیم سد پوستی، پر کردن ذخیره آنتی اکسیدانی و کاهش التهاب ناشی از آلاینده‌های هوا تمرکز کنند.

پرسش های متداول: