ویتامین C یک نوع ویتامین محلول در آب می‌باشد که بدن ما نمی‌تواند این ویتامین را خود به خود تولید کند. بنابراین باید با مصرف داروهای مکمل و مواد غذایی این ویتامین را برای بدن تامین کنیم تا از فواید آن بهره‌مند شویم.
شاید با خود بگویید که ویتامین C برای بدن چه فوایدی دارد و اینکه چگونه می‌توانم متوجه شوم که ویتامین C در بدن من کم است؟ اگر می‌خواهید پاسخ این سوالات را بیابید تا آخر این مقاله ما را همراهی کنید.
آشنایی با ویتامین C
ویتامین C یک ماده مغذی می‌باشد که در برخی غذاها به صورت فراوان یافت می‌شود. همه ما انسان‌ها، برعکس اکثر حیوانات نمی‌توانیم ویتامین C را تولید کنیم. در حالی که این ویتامین، یک ماده غذایی لازم و ضروری برای بدن ما می‌باشد. این ویتامین برای ساخت کلاژن، بعضی از انتقال دهنده‌های عصبی و نیز ال کارنیتین موردنیاز است.
ویتامین سی در متابولیسم پروتئین‌ها نیز نقش بسزایی دارد. این ویتامین یک آنتی اکسیدان ضروری برای بدن ما می‌باشد و آنتی اکسیدان‌های دیگر را در بدن بازسازی می‌نماید. این آنتی اکسیدان‌ها به بدن کمک می‌کند تا از سلول‌ها در برابر صدمه‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت کند.
رادیکال‌های آزاد ترکیباتی می‌باشند که در بدن به دنبال تبدیل غذا به انرژی شکل می‌گیرند. فاکتورهای محیطی همچون آلودگی هوا- دود سیگار و اشعه فرابنفش خورشید نیز موجب تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن می‌گردند.
ویتامین C در عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز تاثیر فراوانی دارد. همچنین میزان جذب آهن موجود در غذاهای گیاهی را بیشتر می‌کند.
نیاز روزانه به ویتامین C، به سن ما بستگی دارد.
علائم کمبود ویتامین C
کمبود ویتامین C، نشانه‌های منحصر به فردی دارد و برای مدت زمان طولانی می‌تواند خطرآفرین و مشکل ساز باشد. در صورت کمبود شدید این ویتامین در بدن، بیماری اسکوروی به وجود می‌آید که این بیماری سبب احساس درماندگی و خستگی در فرد شده و قدرت ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌نماید.
از بعضی از نشانه‌های کمبود ویتامین سی در بدن می‌توان به مواردی همچون التهاب لثه‌ها، کبودی سریع پوست، تاخیر در بهبود زخم‌ها، ایجاد نقطه‌های قرمز روی پوست، خونریزی لثه‌ها، خشکی و شکنندگی مو، تورم لثه‌ها، ضعف سیستم ایمنی، خون دماغ شدن، بیماری‌های گوارشی همچون اسهال، تورم در مفاصل، بیماری خود ایمنی، بیشتر شدن وزن به دلیل کند شدن سوخت و ساز بدن و در صورت کمبود ویتامین به مدت زمان طولانی شما شاهد افزایش فشار خون، سکته مغزی، گرفتگی عروق، سرطان و بیماری کیسه صفرا خواهید شد.
چه غذاهایی ویتامین C مورد نیاز ما را تامین می‌نمایند؟
سبزیجات و میوه‌ها یکی از بهترین تامین کنندگان ویتامین C به حساب می‌آیند. ما می‌توانیم ویتامین C را از غذاهای گوناگون دریافت کنیم که در این قسمت به بعضی از آن‌ها اشاره نموده ایم:
- طالبی
- کلم بروکلی
- توت فرنگی
- سیب زمینی پخته
- گوجه فرنگی
- مرکبات همچون پرتقال
- فلفل سبز و قرمز
- کیوی
بعضی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که با ویتامین سی غنی شده‌اند. اگر بخواهیم بدانیم که آیا ویتامین سی به یک محصول غذایی اضافه گردیده است، باید بر روی برچسب محصول مورد استفاده نگاه کنیم.
این امکان وجود دارد که ویتامین سی موجود در غذا با نگهداری طولانی مدت و پختن، کمتر شود.
بخارپز کردن یا به کار بردن مایکروویو ممکن است میزان کاهش ویتامین C ناشی از پخت و پز را کاهش دهد. اکثر منابع غذایی ویتامین C همچون سبزی‌ها و میوه‌ها، اغلب به طور خام مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فواید ویتامین C برای بدن
همان طور که گفته شد، بعضی از میوه‌ها و سبزیجات به میزان بیشتری ویتامین C دارند. بعضی از فواید ویتامین C برای سلامت ما شامل مواردی از جمله پیشگیری از نارسایی‌های سیستم ایمنی، محافظت در مقابل مشکلات سلامتی ارثی، جلوگیری از چروک شدن پوست، محافظت در برابر بیماری‌های قلبی و عروقی و نیز محافظت در برابر بیماری‌های چشم می‌باشند.
ویتامین C فواید و خواص درمانی بیشماری دارد که در این قسمت به بعضی از این فواید اشاره نموده ایم:
- جذب مواد معدنی
جذب ویتامین C سبب بیشتر شدن میزان دریافتی آهنی که بدن کودکان و بزرگسالان دریافت می‌کنند، می‌شود.
- سلامت پوست و کلاژن سازی
ویتامین C سبب تولید کلاژن گردیده و به صورت نرمال سبب کم تر شدن بروز چین و چروک می‌گردد. این ویتامین برای تولید کلاژن که یک پروتئین ضروری برای ساخت پوست، رگ‌های خونی، رباط‌ها و تاندون‌ها لازم است، واجب و لازم می‌باشد.
آنتی اکسیدان‌هایی که به سبب این ویتامین وجود دارند، موجب پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست می‌شوند.
- بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا
ویتامین C موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود بنابراین به بدن کمک می‌کند تا با ویروس سرماخوردگی مقابله کند.
مصرف این ویتامین موقع سرماخوردگی و آنفولانزا می‌تواند سبب کمتر شدن خطر ابتلا به عوارض بیشتری همچون عفونت ریه و ذات الریه، گردند.
- مبارزه با رادیکال‌های آزاد
همانطور که قبلا گفته شد، ویتامینC یکی از آنتی اکسیدان‌ها به حساب می‌آید که توانایی پیشگیری از صدمه‌های رادیکال‌های آزاد و مواد شیمیایی خطرناک همانند دود سیگار را دارند.
رادیکال‌های آزاد در به وجود آمدن بعضی از بیماری‌ها همچون بیماری‌های قلبی، ورم مفاصل و سرطان نقش دارند.
- کاهش خطر ابتلا به نقرس
ویتامین سی خطر ابتلا به نقرس را به حداقل می‌رساند.
- کاهش خطر سکته مغزی
اگر مصرف میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی خود جای دهید، این امر موجب بیشتر شدن میزان ویتامین C خون می‌شود. به طوری که مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که کسانی که ویتامینC بیشتری مصرف می‌کنند، کمتر از بقیه دچار سکته مغزی می‌شوند.
- درمان سرطان
مصرف بیشتر ویتامین C می‌تواند اثر ضد سرطانی داروهای شیمی درمانی را افزایش دهد.
- تقویت سیستم ایمنی تحت فشار
به کار بردن ویتامین C می‌تواند برای افرادی که سیستم ایمنی بدن آن‌ها به دلیل فشارهای روحی روانی ضعیف شده است، بهتر و تاثیرگذار باشد.
فواید ویتامین C در بدنسازی
ویتامین سی با نقش خود در سوخت و ساز آمینو اسیدها، به خصوص شکل گیری کلاژن که ماده اصلی تشکیل دهنده بافت همبند می‌باشد که این بافت عضله و استخوان را در کنار هم نگه می‌دارد، سبب کمتر شدن احتمال صدمه به عضلات می‌شود.
ویتامین C سبب جذب بهتر آهن در بدن انسان می‌شود. آهن برای وصل شدن اکسیژن به خون نقش بسزایی دارد. در صورتی که اکسیژن در خون به میزان کمتر باشد، عمل اکسیژن رسانی به عضلات دچار مشکل می‌شود و در نهایت عملکرد عضلات با مشکل روبرو می‌شود.
به کار بردن ویتامین C در ورزشکاران مرد، سبب پایین نگه داشتن میزان کورتیزول در مقایسه با تستوسترون می‌شود. همچنین به کار بردن ویتامین سی در طول روز، باعث می‌شود عملکرد ورزشکار در بالاترین میزان خود قرار بگیرد و به این صورت فرد ورزشکار تست بهتری از تمرینات خود کسب نماید.
به کار بردن این ویتامین در خانم‌ها، علاوه بر نقش آن در محافظت از پارگی مویرگ‌ها ، به تقویت عملکرد کبد پرداخته و میزان هورمون استروژن را در طول چرخه قاعدگی در حالت متعادل نگه می‌دارد.
آمپول ویتامین C
یکی از شیوه‌هایی که برای جبران کمبود ویتامین C می‌توان در نظر گرفت، به کار بردن آمپول ویتامین C می‌باشد. این آمپول دارای تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا است.
آمپول ویتامین سی جهت کمک به درمان زخم‌های جدی ناشی از سوختگی و ضربه، تزریق می‌گردد و بسیار تاثیرگذار است.
جذب ویتامین سی از راه تزریق در مقایسه با به کار بردن مکمل‌های خوراکی سرعت بالاتری دارد. بنابراین روند درمان با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد. از فواید آمپول ویتامین سی می‌توان به مواردی همچون تقویت عملکرد سیستم ایمنی، جلوگیری از چین و چروک پوست صورت، کمک به درمان سرطان، کاهش وزن سریع، روشن شدن پوست و غیره اشاره نمود.
تزریق آمپول ویتامین سی در دوران بارداری تنها در صورتی امکان‌پذیر است که پزشک آن را تجویز نماید. همینطور کسانی که به بیماری‌های کلیوی دچار هستند، برای تزریق آمپول ویتامین c باید با دکتر خود مشورت کنند.
تزریق این آمپول عوارض و مضرات احتمالی نیز ممکن است به دنبال داشته باشد. از جمله این عوارض تهوع، سردرد، اسهال، خواب آلودگی یا بی‌خوابی، سوزش سر دل، گرگرفتگی پوست و استفراغ می‌باشند.
ویتامین‌های مکمل موقعی می‌توانند تاثیر بیشتری داشته باشند که در بهترین زمان روز مورد استفاده قرار گیرند. البته این موضوع به فاکتورهای دیگری همچون جنسیت، سن و غیره نیز بستگی دارد.
بهترین زمان برای استفاده از قرص جوشان ویتامین c، صبح‌ها موقع ناشتا و نیم ساعت قبل از خوردن صبحانه می‌باشد. این قرص‌ها را باید در آب حل نموده و سپس نوش جان کنید. همینطور در صورتی که بخواهید ساعت مصرف قرص جوشان را تغییر دهید، بهترین زمان دو ساعت پیش از خوردن وعده غذایی می‌باشد.
تداخلات ویتامین C به داروها یا دیگر مکمل‌ها
در این قسمت به چند نمونه از تداخلات احتمالی ویتامین سی با داروها و دیگر مکمل‌ها اشاره نموده‌ایم:
این امکان وجود دارد که مکمل‌های خوراکی ویتامین C با درمان‌های سرطان همچون پرتو درمانی و شیمی درمانی تداخلات داشته باشند. به دلیل این که مشخص نمی‌باشد که ویتامینC اثر ناخواسته‌ای در محافظت از سلول‌های سرطانی در مقابل درمان‌های سرطان دارد یا این که از سلول‌های طبیعی در مقابل صدمه ناشی از این درمان‌ها محافظت می‌نماید.
در صورتی که تحت درمان سرطان می‌باشید، قبل از به کار بردن ویتامین سی یا دیگر مکمل‌های آنتی اکسیدانی به ویژه در دوزهای بالا، حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید تا دچار تداخل دارویی ویتامین c با این داروها نشوید.
بررسی‌ها حاکی از آن است که ویتامین سی همراه با دیگر آنتی اکسیدان‌ها، اثر ترکیب استاتین و نیاسین را در محافظت از قلب کمتر می‌کند. مشخص نمی‌باشد که آیا این تداخل با دیگراز استاتین‌ها نیز وجود دارد یا خیر. ولی پیشنهاد می‌شود که سطح چربی خون در کسانی که از استاتین‌ها و مکمل‌های آنتی اکسیدانی به کار می‌برند، کنترل گردد.
همچنین می‌بایست داروساز، پزشک یا دیگر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی را از همه داروها و مکمل‌های مورد استفاده خود آگاه سازید. چرا که آن‌ها می‌توانند اطلاعات کامل و مفیدی در رابطه با تداخلات دارویی در اختیار شما قرار دهند.
آیا به میزان کافی ویتامین C دریافت می‌کنید؟
اکثر افراد ویتامین C را به میزان کافی از نوشیدنی‌ها و غذاها دریافت می‌کنند. با این وجود، عده‌ای هم وجود دارند که نمی‌توانند به میزان کافی ویتامین c دریافت کنند و با جذب آن مشکل دارند. این افراد شامل موارد زیر می‌باشند:
- کسانی که سیگار مصرف می‌کنند و در معرض دود سیگار می‌گیرند.
- به دلیل این که سیگار موجب بیشتر شدن نیاز بدن به ویتامین c جهت ترمیم صدمه ناشی رادیکال‌های آزاد می‌شود. افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری، ۳۵ میلی گرم بیشتر نیاز به مصرف ویتامین C روزانه دارند.
- کسانی که به هر دلیلی تنوع غذایی کمتری دارند.
- افراد مبتلا به بعضی اختلالات همچون بعضی از انواع سرطان‌ها، سوء جذب شدید و بیماران کلیوی نیازمند به دیالیز
- شیرخوارانی که شیر گاو استفاده می‌کنند. چرا که شیر گاو ویتامین سی اندکی دارد و گرمای لازم جهت جوشاندن شیر، می‌تواند باعث از بین رفتن ویتامینC آن شود.
- استفاده از شیر گاو برای شیرخواران کمتر از یک سال به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌شود. شیر خشک و شیر مادر دارای مقادیر کافی ویتامین C می‌باشند.
سوالات درمورد همه چیز درباره ویتامین C:
ویتامین سی را چه زمانی باید مصرف کنیم؟
این ویتامین را باید موقع صبح با معده خالی استفاده کنید. چرا که جذب بهتری دارد. بنابراین خوب است ۴۵ دقیقه قبل از وعده صبحانه آن را میل کنید.
فرق ویتامین سی و ث چیست؟
هر دوی این ویتامین‌ها اسم‌های متداول ویتامین c می‌باشند و هیچ تفاوتی با همدیگر ندارند.
آیا مصرف ویتامین سی در بارداری ضروری می‌باشد؟
ویتامین سی یا ث یکی از اصلی‌ترین ویتامین‌هایی می‌باشند که زنان باردار باید در طول بارداری خود برای افزایش سیستم ایمنی بدن شان، آن را استفاده کنند. بنابراین مصرف آن برای زنان حامله امری ضروری می‌باشد.
